Blauwgeringde octopussen
De blauwgeringde octopus (Hapalochlaena spp.), niet groter dan een golfbal, deelt een dodelijk geheim met de kogelvis: ze gebruiken allebei hetzelfde zenuwgif, tetrodotoxine (TTX) en dat maakt hen een van de giftigste dieren ter wereld. Tetrodotoxine betekend letterlijk: kogelvis (tetrodo) gif (toxine). Het is dus best vreemd dat deze octopus het ook heeft, want het zijn totaal verschillende dieren: de één een weekdier, de ander een vis. Hoe kan dat?
Het geheim zit in bacteriën
Beide dieren maken het gif niet zelf, maar krijgen het van bacteriën die in hun lichaam leven. Deze bacteriën, zoals soorten uit de Vibrio-familie, produceren het gif en de octopus of vis slaat het op in bijvoorbeeld speekselklieren of organen. Het is een soort biologische samenwerking: de bacterie leeft veilig, en het dier wordt giftig.[1]
Foto: Kogelvis
Deze samenwerking tussen dier en bacterie is meerdere keren onafhankelijk ontstaan. Wetenschappers noemen dat convergente evolutie: totaal verschillende soorten gebruiken dezelfde truc. Deze octopus is niet de enige diersoort naast kogelvissen die dit gif bevatten. Het wordt ook aangetroffen bij watersalamanders, kikkers, andere weekdieren, krabben en zeesterren.
Waarom is dit belangrijk?
Door dieren zoals de blauwgeringde octopus te bestuderen, leren wetenschappers meer over gifstoffen, zenuwen én bacteriële symbiose. Dat kan leiden tot nieuwe medicijnen, pijnstillers of zelfs inzichten in hoe ons lichaam op cellulaire niveaus werkt.
Bekijk ook:
Bronnenlijst
-
Hwang, D. F., Arakawa, O., Saito, T., Noguchi, T., Simidu, U., Tsukamoto, K., Shida, Y., & Hashimoto, K. (1989). Tetrodotoxin-producing bacteria from the blue-ringed octopus Octopus maculosus. Marine Biology, 100(3), 327–332. https://doi.org/10.1007/bf00391147
7 augustus 2025